وزن گیری مناسب در کودکان یکی از نشانه های مهم سلامت کودک و شاخصی کلیدی در ارزیابی رشد کودک محسوب می‌شود. بسیاری از والدین نگران آن هستند که فرزندشان وزن کافی نمی‌گیرد یا لاغرتر از هم سنان خود به نظر می‌رسد. در چنین شرایطی، بررسی رژیم غذایی کودک و در صورت نیاز، استفاده از مکمل ها و ویتامین ها می‌تواند راهکاری مؤثر برای کمک به افزایش وزن کودک باشد. در این مقاله از مجله بیبی دیلی با بهترین ویتامین هایی که به وزن گرفتن کودک کمک می‌کنند آشنا می‌شوید و خواهید فهمید چگونه با استفاده صحیح از آن‌ها، رشد سالم فرزندتان را تضمین کنید.
دلایل وزن نگرفتن کودکان
۱. کم اشتهایی یا بد غذایی
یکی از شایع ترین دلایل وزن نگرفتن کودکان، کم‌اشتهایی یا بد غذایی است. بسیاری از کودکان تمایل کمی به خوردن غذا دارند یا تنها به چند غذای خاص علاقه نشان می‌دهند که باعث محدود شدن تنوع مواد مغذی در رژیم غذایی آن ها می‌شود. در نتیجه، بدن آن ها نمی تواند کالری و ویتامین های کافی برای رشد و وزن‌گیری دریافت کند. استفاده از روش‌هایی مانند معرفی تدریجی غذا های جدید، درست کردن وعده های غذایی جذاب و حذف تنقلات ناسالم پیش از وعده های اصلی می‌تواند به بهبود اشتهای کودک کمک کند.
۲. بیماری های مزمن مانند مشکلات گوارشی، آلرژی غذایی یا کم خونی
برخی از کودکان به دلایل پزشکی مانند بیماری های مزمن دچار اختلال در افزایش وزن می‌شوند. مشکلات گوارشی نظیر عدم تحمل لاکتوز، رفلاکس معده، یا بیماری سلیاک می‌توانند مانع جذب مناسب مواد مغذی شوند. همچنین، آلرژی های غذایی ممکن است باعث محدود شدن رژیم غذایی کودک شوند. کم خونی نیز یکی از دلایل مهم بی اشتهایی و ضعف عمومی است. تشخیص و درمان به موقع این مشکلات توسط پزشک متخصص گوارش یا تغذیه کودکان بسیار ضروری است.
۳. فعالیت بدنی زیاد و سوزاندن کالری بیشتر
کودکانی که بیش از حد فعال هستند یا زمان زیادی را به بازی های پرتحرک اختصاص می‌دهند، معمولاً کالری زیادی می سوزانند. در صورتی که میزان کالری دریافتی آن ها از طریق غذا کمتر از مقدار مصرفی باشد، ممکن است نتوانند وزن بگیرند یا حتی وزن کم کنند. در این موارد، تنظیم رژیم غذایی پرکالری اما سالم، با وعده های غذایی و میان وعده های غنی از مواد مغذی می‌تواند به جبران کالری مصرف شده کمک کند و باعث افزایش وزن تدریجی شود.
۴. زمینه ژنتیکی یا متابولیسم سریع
در بعضی موارد، علت وزن نگرفتن کودک ژنتیکی است. کودکانی که والدین لاغراندام یا با تیپ بدنی خاصی دارند، ممکن است به طور طبیعی وزن کمتری نسبت به هم سالان خود داشته باشند. همچنین، برخی کودکان دارای سوخت و ساز (متابولیسم) سریع هستند که باعث می شود کالری دریافتی به سرعت در بدن آن ها مصرف شود. در این شرایط، تمرکز باید روی کیفیت غذا، مصرف چربی های سالم و مواد غذایی پرانرژی و البته پایش منظم رشد کودک باشد تا از طبیعی بودن روند رشد اطمینان حاصل شود.
۵. مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب یا افسردگی
عوامل روحی و روانی نیز تأثیر قابل توجهی بر اشتها و وزن کودک دارند. اضطراب، استرس یا افسردگی در کودکان می‌تواند باعث بی‌اشتهایی، پرهیز از غذا خوردن یا حتی اختلالات تغذیه‌ای مانند امتناع از غذا شود. تغییرات در محیط خانواده، ورود به مهدکودک یا مدرسه، یا تجربه وقایع استرس‌زا ممکن است ریشه‌ی مشکلات روانی باشند. مشاوره با روانشناس کودک و حمایت عاطفی خانواده می‌تواند در بهبود وضعیت روحی کودک و بازگشت اشتهای او مؤثر باشد.
بهترین ویتامین ها و مواد معدنی برای افزایش وزن کودکان
داشتن رشد مناسب و وزن گیری طبیعی از نشانه های مهم سلامت کودک است. زمانی که کودک دچار کم وزنی یا کندی رشد می‌شود، والدین به دنبال راه هایی برای بهبود وضعیت تغذیه و رشد او هستند. در این میان، برخی ویتامین ها و مواد معدنی نقش کلیدی در افزایش اشتها، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی دارند که در نهایت باعث رشد کودک و افزایش وزن او می‌شوند. در ادامه با مهم ترین این ریز مغذی ها آشنا می‌شوید:
۱. ویتامین A
ویتامین A نه تنها برای تقویت بینایی مهم است، بلکه نقش مهمی در رشد سلولی، تقویت سیستم ایمنی و ترمیم بافت ها دارد. کمبود این ویتامین می تواند باعث کاهش اشتها و ضعف عمومی شود. مصرف کافی ویتامین A از طریق منابعی مثل هویج، کدو تنبل، جگر مرغ و تخم مرغ می‌تواند به بهبود رشد و افزایش انرژی کودک کمک کند، در نتیجه فرآیند وزن گیری را تسهیل می‌کند.
۲. ویتامین B کمپلکس
گروه ویتامین های B مانند B1، B2، B3، B6 و B12 تأثیر زیادی بر اشتها و سوخت و ساز بدن دارند. این ویتامین ها به بدن کمک می‌کنند تا انرژی حاصل از غذا را بهتر جذب کرده و از آن استفاده کند. به‌خصوص ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز و عملکرد مغز بسیار حیاتی است. منابع غذایی غنی از ویتامین های B شامل گوشت قرمز، تخم مرغ، غلات کامل، سبزیجات برگ سبز و لبنیات هستند. مکمل‌های B کمپلکس نیز در صورت تجویز پزشک می‌توانند مؤثر باشند.
۳. ویتامین C
این ویتامین با تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به جذب بهتر آهن از غذا ها، به سلامت عمومی کودک کمک می‌کند. کودکانی که مکرراً بیمار می‌شوند معمولاً وزن نمی‌گیرند یا حتی دچار کاهش وزن می‌شوند. ویتامین C با پیشگیری از بیماری های مکرر و افزایش مقاومت بدن، شرایط بهتری برای رشد و تغذیه مناسب کودک فراهم می‌آورد. میوه هایی مانند پرتقال، توت فرنگی، کیوی و فلفل دلمه ای منابع غنی از ویتامین C هستند.
۴. ویتامین D
ویتامین D نقشی کلیدی در جذب کلسیم و فسفر دارد که برای رشد استخوان ها ضروری هستند. کمبود ویتامین D می‌تواند باعث ضعف عضلانی، استخوان های نرم و بی اشتهائی شود. دریافت کافی نور خورشید، مصرف ماهی های چرب، شیر غنی شده و تخم مرغ می‌تواند نیاز کودک به این ویتامین را تأمین کند. در بسیاری از موارد، پزشکان مکمل ویتامین D را نیز برای کودکان تجویز می‌کنند تا روند رشد بهتر پیش برود.
۵. آهن
آهن ماده‌ای معدنی است که در تولید گلبول های قرمز و اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن نقش دارد. کمبود آهن (کم‌خونی) می‌تواند منجر به خستگی، ضعف و کاهش اشتها در کودکان شود. این شرایط در نهایت باعث کندی رشد و کم وزنی خواهد شد. منابع غذایی آهن دار شامل گوشت قرمز، حبوبات، سبزیجات برگ تیره و غلات غنی شده هستند. همچنین، مصرف هم زمان آهن با ویتامین C می‌تواند جذب آن را در بدن بهبود ببخشد.
۶. روی (زینک)
عنصر روی برای تقویت سیستم ایمنی، ترمیم بافت ها، و افزایش اشتها بسیار مهم است. کمبود روی یکی از دلایل شایع بی اشتهایی در کودکان است. این ماده معدنی همچنین در عملکرد آنزیم های گوارشی و رشد قدی نقش دارد. منابع غذایی روی شامل گوشت قرمز، تخم مرغ، عدس، نخود و مغزها هستند. مصرف مکمل زینک تحت نظر پزشک در بسیاری از کودکان باعث افزایش اشتها و بهبود وزن می‌شود.
۷. کلسیم و فسفر
کلسیم و فسفر از مهم‌ترین مواد معدنی برای رشد استخوان ها و دندان ها هستند. کمبود آن‌ها نه تنها باعث اختلال در رشد قدی می‌شود، بلکه ضعف عضلانی و خستگی هم به همراه دارد که می‌تواند روند افزایش وزن را کند کند. مصرف لبنیات، بادام، ماهی ساردین و سبزیجاتی مثل کلم بروکلی می‌تواند نیاز روزانه کودک به این مواد را تأمین کند.
۸. منیزیم
منیزیم در متابولیسم انرژی، ساخت پروتئین ها و عملکرد اعصاب و ماهیچه ها نقش دارد. کمبود این ماده معدنی ممکن است باعث کاهش اشتها، ضعف و گرفتگی عضلات شود. منابع غذایی خوب برای منیزیم شامل مغزها، دانه‌ها، غلات کامل و سبزیجات برگ‌دار تیره هستند. مصرف این مواد در رژیم غذایی کودک می‌تواند انرژی بدن را افزایش داده و او را به سمت تغذیه بهتر و وزن‌گیری بیشتر هدایت کند.
